Bu yazımda İlkay Aydın’ın kaleminden çıkmış, ilk basımı Temmuz 2017’de gerçekleşmiş olan Orta Dünyanın Analizi adlı kitaptan bahsedeceğim.
Orta Dünyanın Analizi, Ön-Türk araştırmacısı olmak isteyen İlkay Aydın’ın ilk kitabıdır. Kitap üç yıl önce basıldığı için şu an o isteğine ulaştı mı yoksa sürecin içinde mi bilmiyorum ama kitap için bir yıldan fazla yoğun bir uğraş göstermiş. Birçok derin araştırma sonucunda Yüzüklerin Efendisi romanını analiz etmiş ve bu eseri ortaya çıkarmıştır. Yani anlayacağınız bu kitap Yüzüklerin Efendisi’ni okumuş ya da filmini seyretmiş olan herkesin ilgisini çekebilir. Ayrıca kitap bununla sınırlı kalmayıp Türk kültürünün diğer kültürlerle olan bağlarını da ele alıyor. Bu bakımdan sadece bir kitap analizi olarak sınırlı kalmıyor, araştırma ve bilgi içerikli bir kitaba da dönüşüyor.
Kitabın başlarında Yüzüklerin Efendisi’nin özeti bulunuyor, ayrıca yazarı da tanıtılıyor. Böylelikle daha önce bir bilginiz yoksa -tıpkı benim gibi- hem kitap hakkında hem de yazarı hakkında birçok şey öğreniyorsunuz. Bu da okuyacağınız analizler için sizi hazırlıklı kılıyor.
Kitap ve yazar tanıtımdan sonra kitaba giriş yapıp mitler ve mitoloji hakkında bilgi sahibi oluyoruz. Yazar, analize geçmeden önce kademe kademe bilgileri sunarak okuyuca bir temel oluşturuyor. Bu planlı adımları için kendisini takdir ediyorum çünkü doğrudan analize geçiş yapmak sadece bahsedilen kitabı okuyan ya da filmini izleyen kişilerin anlayacağı bir dil olurdu, diğer kitleler olaya yabancı kalırdı.
“Edebiyat ve mitoloji ilişkisi sözlü edebiyatla başlar. Mitolojik hikayeler sözlü edebiyatın, özellikle de destanların oluşumunu hızlandırmıştır.”
Giriş bölümünde bir kısmın iki kere yazılması dikkatimi çektiği için altını çizdim ve not aldım. Eğer sonraki baskılarda düzeltilmek istenirse diye 20. sayfada olduğunu söylemek istiyorum.
Mitoloji hakkında bilgiler edindikten sonra efsane, destan, kutsal ve kült kelimelerini de anlamlarıyla öğreniyoruz. Sonrasında da Yüzüklerin Efendisi Mitolojisi başlığı ile analizlere geçiyoruz. Yazar, yer yer kaynak belirterek bu kitap hakkındaki diğer analizlerden alıntılar yapıyor. Böylelikle birçok fikre ulaşmış oluyorsunuz.
Yüzüklerin Efendisi şimdiye dek birçok kişi tarafından incelemesi yapılmış bir eser. Bu incelemeyi diğerlerinden daha farklı kılacak şeyse ise yazarın deyimiyle bir rehber kitap özelliği taşıması. Kendisine ait tespitleri de bu durumu destekler nitelikte:
“Amon Gnomes and Trolls, 1907 kitabında SkogTroll (Forest Troll) yani Orman Trolü bulunmaktadır. Hatırlarsanız Yüzüklerin Efendisi’nde Ağaçsakal’ın şöyle bir ifadesi vardı.
‘Ho, hm, eh, mümkündür, bildiğiniz gibi! Belki de bilmiyorsunuzdur ne kadar güçlü olduğumuzu. Trolleri işitmişsinizdir muhtemelen. Onlar da muazzam surette kuvvetlidir. Lakin onlar sadece taklittir.’
Entlerin taklidi olması vurgusu yüksek ihtimal ağaç veya orman trolünden geliyor diye düşünüyorum zira entleri anlatırken nereden geldiğini izah edeceğiz.”
Kitabın içinde konulara ilişkin bazı fotoğraflar da -haritalar, filmden görüntüler gibi- mevcut. Yazar gerçekten tam bir araştırma kitabı niteliğinde bir eser ortaya çıkarmış.
Ayrıca başta da dediğim gibi Türk kültürüyle ilgili zengin içerikli bilgiler de mevcut.
“Görüldüğü üzere Türk Mitolojisi’ndeki Alpler, Yüzüklerin Efendisi’ndeki Elfler ve İskandinav Mitolojisi’ndeki Elfler ortak özellikler göstermektedir. Romanda Galadriel’in konuklarına hediyeler vermesi ve misafirperverliği ilk bakışta fark sdilen unsurlardandır.”
Yazarın anlatım dilini sevdiğimi söylemeliyim, henüz ilk kitabı olmasına karşın gayet profesyoneldi. Üstelik bir analiz kitabı yazmak kolay değildir, belki bir roman yazmaktan bile daha çok uğraş gerektirir. Sunulan her bilgi derin bir araştırma gerektirir. Yazar da bunun için büyük bir emek sarfetmiş. Bu emekleri için kendisini kutluyorum ve özellikle de Yüzüklerin Efendisi’ni okumuş yahut izlemiş olan kişilere öneriyorum. Unutmayın, bir analizi okumak analizi yapılan şeye bambaşka bir pencereden bakmanızı, adeta yeniden okumuş gibi olmanızı sağlar.
Kategori : Bétik değerlendirme - Etiketler : - Tarih : 30 Ekim 2020
